Η Καρδαμύλη
Ένα πανέμορφο, γραφικό παραθαλάσσιο χωριό στην Μεσσηνιακή Μάνη, με πετρόκτιστους πύργους, αμέτρητες βυζαντινές εκκλησίες και βυζαντινά μοναστήρια διάσπαρτα στις κατάφυτες πλαγιές. Σε πολύ κοντινή απόσταση από την Καλαμάτα, μόλις 35km, η Καρδαμύλη αποτελεί έναν προορισμό- απόδραση τόσο για τους Μεσσήνιους, όσο και για επισκέπτες από άλλες περιοχές, μιας και η πρόσβαση είναι εύκολη. Η ονοματοδοσία της οφείλεται στα ποπλλά κάρδαμα που υπήρχαν στην περιοχή, εξού και παλιότερα έφρε το όνομα Σκαρδαμούλα.
Η ιστορία της Καρδαμύλης
Η Καρδαμύλη ανήκε στην 7 πόλεις που προσέφερε ο Αγαμέμνονας στον Αχιλλέα, με σκοπό να κερδίσει την εύνοια του, ώστε να πάρει τη Βρισηίδα, στη διάρκεια της εκστρατείας της Τροίας, ώστε να πειστεί να επιστρέψει στη μάχη.
Η Καρδαμύλη στην αρχή ελεγχόταν από τη Σπάρτη. Ωστόσο, μετά τη μάχη των Λεύκτρων, το 371 π.Χ., ο έλεγχος της περιοχής περνά πλέον στους Μεσσήνιους. Από το 146 π.Χ., η Καρδαμύλη αποτελεί πλέον μέλος του Κοινού των Λακεδαιμονίων. Με τη Σπάρτη, συνδεόταν μέσω της Βασιλικής Οδού, κομμάτια της οποίας υπάρχουν μέχρι σήμερα.
Η ιστορία της Καρδαμύλης από το τέλος του 17ου αιώνα, συνδέεται από την παρουσία και την πορεία του γένους των Παλαιολόγων- Τρουπάκηδων. Πρόκειται για μία μεγάλη και εξαιρετικά ισχυρή οικογένεια, η οποία φαίνεται ότι διατήρησε τον έλεγχο της περιοχής για σχεδόν 200 χρόνια. Κατά την περίοδο της κυριαρχίας των Τρουπιάνων (18°-19° αι.), στην Καρδαμύλη αναπτύσσεται έντονη πειρατική δραστηριότητα. Ακόμα και στην καποδιστριακή περίοδο αποτελούσε καταφύγιο ξένων πειρατών. Στις 06/01/1821 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης καταφθάνει από την Ζάκυνθο και φιλοξενείται στον πύργο του Παναγιώτη Τρουπάκη (Μούρτζινου). Από εκεί, οργανώθηκε η έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα με την κατάληψη της Καλαμάτας.
Ταΰγετος
Ολοένα και περισσότεροι επισκέπτες επιλέγουν κάθε χρόνο την αγκαλιά του Ταϋγέτου λόγω του φυσικού κάλλους και των μονοπατιών του. Ορεινά δάση και λιβάδια, ορθοπλαγιές και βραχώδη οικοσυστήματα γεμίζουν τις αισθήσεις και την καρδιά του επισκέπτη. Πεζοπορία, αναρριχήσεις, βόλτες με ποδήλατα βουνού, παρατήρηση πουλιών προσελκύουν διαρκώς και περισσότερους φίλους της φύσης στις ορεινές εξορμήσεις τους.
O Ταΰγετος είναι η υψηλότερη οροσειρά της Πελοποννήσου με την κορυφή του (Προφήτης Ηλίας) να βρίσκεται σε υψόμετρο 2.407 μέτρων, ένα μοναδικό περιβάλλον με τεράστια φυσική αξία που έχει χαρακτηρισθεί “Ζώνη Ειδικής Προστασίας” σε ευρωπαϊκό επίπεδο (GR2550009 «Όρος Ταΰγετος-Λαγκάδα Τρύπης»).
Χρυσαετός, βασιλαετός, αετογερακίνα, σπιζαετός είναι ίσως τα πιο γνωστά από τα 32 προστατευόμενα είδη πουλιών που μαζί με ενδημικά είδη χλωρίδας αλλά και ερπετοπανίδας συνθέτουν το μοναδικό μωσαϊκό βιοποικιλότητας του Ταϋγέτου.
Μονοπάτια
Κάθε χρόνο πριν από τον αγώνα, τα μονοπάτια σηματοδοτούνται και καθαρίζονται με ήπια χειρωνακτικά μέσα, εργασία ουσιαστική για την ανάδειξη της περιοχής αλλά και για την ασφάλεια των αθλητών. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα 2/3 των μονοπατιών του αγώνα διέρχονται μέσα από την προστατευόμενη ζώνη Natura 2000.
Οι διαδρομές περνούν μέσα από το φαράγγι του Βυρού το οποίο πέρα από τη φυσική του ομορφιά, ξεχωρίζει και λόγω της ιστορικής του σημασίας καθώς κατά μήκος του διερχόταν η αρχαία Βασιλική Οδός που ένωνε την αρχαία Σπάρτη με το λιμάνι της Καρδαμύλης.
Το πέρασμα από τα Ντουμπίτσια αποτελεί επίσης εμβληματικό τμήμα του αγώνα αλλά και της προστατευόμενης περιοχής: πρόκειται για ένα υψίπεδο με ιδιαίτερη χλωρίδα αλλά και απομεινάρια αλλοτινών καιρών, πεζούλες, κτίσματα και στέρνες, να συνθέτουν το φυσικό τοπίο. Μία από τις “μυστικές” γωνιές του Ταϋγέτου η οποία, καθόλου άδικα, έχει χαρακτηριστεί “Καταφύγιο Άγριας Ζωής”.
Το Taygetos Challenge, εδώ και έντεκα χρόνια, συμβάλλει στη συντήρηση, την αναβάθμιση και προβολή των αρχαίων αυτών μονοπατιών ως ιδιαίτερο τμήμα της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς του τόπου μας.
Σχεδόν το 1/6 της χερσαίας έκτασης της Λακωνίας και της Μεσσηνίας, ανάμεσά τους και η οροσειρά του Ταϋγέτου, καθώς και μεγάλο τμήμα της θαλάσσιας ζώνης, έχουν ενταχθεί στο ευρωπαϊκό Δίκτυο περιοχών υπό προστασία NATURA 2000 που δημιουργήθηκε με σκοπό την αειφορική διαχείριση και την προστασία του φυσικού πλούτου των περιοχών. Από το 2019 ξεκίνησε τη λειτουργία του ο «Φορέας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Νότιας Πελοποννήσου – Κυθήρων» με κοινωφελή μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα.
Κώστας Τενεκετζής
Ερευνητής Περιβάλλοντος
MSc «Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών»
